Deformite Cerrahisi
- İnsan vücudunun karmaşık yapısı içinde, kemik anatomisi çok önemli bir yer tutar. Kemiklerin kendi doğal şekillerinin yük aktarımında önemli görevleri bulunmaktadır. Bu şekillerin, doğumsal ya da sonradan meydana gelen bozuklukları, öncelikle insan vücudunun taşıyıcı sistemini bozarak, yürüme, ayakta durma ve sağlıklı hareket etme özelliklerini olumsuz yönde etkiler. Kemiklerdeki bu anormal şekil bozukluklarına “deformite” adı verilmektedir. Ortopedi biliminde bu şekil bozukluklarının ameliyatla düzeltilmesi için yapılan işlemler bütününe ise “Deformite Cerrahisi” adı verilmektedir
- Deformite cerrahisinin temeli şekli bozuk, uzunluğu yetersiz ya da asimetrik kemik dokusunun yeniden şekillendirilmesine dayanır. Bu doğrultuda geliştirilen birçok teknik mevcuttur. Tarihsel olarak bozuk şekilli kemikler önceleri kırılarak ve karşılıklı çekme yöntemi ile düzeltilmekte iken, günümüz modern tıbbında, bilimsel, gelişmiş ve teknolojik teknikler ve materyaller ile tedavi edilmektedir. Bazı deformiteler tek seferde yapılan ameliyatlar ile kısa sürede (akut) tedavi edilebilirken, bazı deformiteler gelişmiş ameliyat aletleri ve tespit cihazları ile kademeli (tedrici) olarak düzeltilmektedir. Bazı durumlarda ise vücudun kendi büyüme potansiyeli yönlendirilerek ya da manipüle edilerek, deformite düzeltilmektedir.
- Defomite cerrahisinde tedaviler; kemik kesme işlemi (osteotomi) sonrası uzva akut veya tedrici düzeltme yapılır. Ardından kilitli plaklar (halk arasında platin olarak bilinmekte) veya dış tespit cihazları (fiksatörler) ile tespit yapılır. Bazen tedaviler izole olarak, bazen de birlikte (kombine) olarak uygulanır. Uzvun ve hastanın durumuna göre, düzeltmenin akut mu yoksa tedrici mi olacağına karar verilir. Akut düzeltmeye uygun olan olgular için ameliyat sonrası uzvun düzelmesi hızlı olsa da, tedavinin kalıcı hale gelmesi için gerekli olgunlaşma ve kaynama süreleri ve bu sürelerde yapılması gereken rehabilitasyon programı üzerine yoğunlaşılır. Bacak bölgesi deformiteleri için ortalama iki ya da üç ay gibi bir süre gereklidir.
- Bazı tedaviler tedrici düzeltme ya da bir başka ifade ile yavaş yapılmaktadır. Vücut bazı bölgelerde ya da bazı ileri deformitelerde değişime hemen uyum sağlayamaz ve iyileşme gerçekleşemez. Bu durumda hem vücuda istenilen süreyi kazandırmak için, hem de şekil değişikliklerine bölgenin uyum sağlayabilmesi için yavaş düzeltme yapılır. Özellikle yeni kemik dokusu gereken, kısalıkla ile birlikte olan şekil bozukluklarında bu tip yavaş düzeltmeler uygulanmaktadır. Bu durumlarda erişkinlerde kabaca her düzeltme derecesi ya da uzatma milimetresi için üç gün gereklidir. Örneğin 10 derecelik bir düzeltme ve 20 mm lik bir uzatma için üç aylık bir tedavi süresi gerekmektedir.
- Deformite cerrahisi hem erişkin hem de çocukluk döneminde uygulanabilmektedir. Çocukluk döneminde yeni kemik oluşma ve büyüme potansiyeli dolayısı ile tedavi süreleri daha kısa olabilmektedir. Erişkin hastalarda ise, hedef açı ve uzunlukları belirlemek daha kolaydır. Ancak erişkin hastalarda, kemik yaşının büyük olması, büyüme potansiyelinin az olması ve sigara kullanımı gibi ek faktörler tedaviyi zorlaştırmaktadır. Erişkinlerde İlizarov cerrahisi uygulanmadan, mutlaka en az 3 tercihen 6 ay önceden sigara kullanımına son verdirilmelidir.
- Tüm bu işlemler mutlak bir özen, tecrübe ve temel prensiplere uygun olarak yapılmakla beraber; ameliyat sırasında veya tedavi süresince komplikasyon dediğimiz istenmeyen durumlar görülebilmektedir. Osteotormi sırasında damar sinir hasarı, kemik ve çivi dibi enfeksiyonu, osteotomi sahasında kaynamama veya geç kaynama, eklem hareket kısıtlılığı, osteotomi bölgesinde sonradan kırılma vb. en sık görülen komplikasyonlardır. Ancak bu yöntemin önemli avantajlarından biri; oluşabilecek komplikasyonun tedavi süresinde ve aynı cihazla giderilmesidir.
- Sonuç olarak insan vücudu sağlıklı bir hareket yeteneği ve uzun dönemde ağrısız bir yaşam için anatomik şekillere sahip bir kemik yapısına sahip olmalıdır. Bu anatomi doğustan ya da geçirilmiş yaralanmalar sonrası bozulduğunda; yeniden şekillendirme ve deformite düzeltme cerrahileri ile sağlıklı bir hareket kabiliyetine ulaşılmaktadır. Planlaması zahmetli ve tedavi süreleri uzun olsa da konforlu bir yaşam sürülmesi için deformite cerrahisinin önemli bir seçenek olduğu unutulmamalıdır.
